USPK 2021

Sağlıklı Bireyler ve Depresyon Hastalarında Bedenlenmiş Biliş

Asil Ali Özdoğru, Fatma Duygu Kaya Yertutanol, Elif Kocapehlivan ve Arife Buse Kement

AMAÇ: Bedenlenmiş biliş kuramına göre insandaki bilişsel süreçler bedensel ve davranışsal süreçlere bağlıdır ve bedenle ilgili özellikler tarafından şekillenmektedir. Örneğin sağlak insanlar pozitif değerliği olan kelimeleri sağ yön ile ilişkilendirirken solak insanlar sol yönü tercih etmektedir. Bu çalışmada sağlıklı bireyler ile yeğin depresyon bozukluğuna sahip bireylerin yatay ve dikey düzlemde duygu kelimelerini konumlandırmasına bakılarak bedenlenmiş bilişsel süreçlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. YÖNTEM: Deneysel yönteme sahip araştırmada kontrol grubunda 3 sağlıklı, deney grubunda 3 depresyon hastası sağlak kadınla çalışılmıştır. Yaş ortalamaları kontrol grubu için 25,00 (SS=1,73), deney grubu için 38,33’tür (SS=7,51). Katılımcıların tanıları bir psikiyatrist tarafından MINI 5.0 kullanılarak tespit edilmiştir. Katılımcılardan kendilerine verilen 20 duygu kelimesini hem yatay hem de dikey koordinat düzleminde bir kâğıda yerleştirmeleri istenmiştir. Kelimelerin değerlik ve uyarıcılık düzeyleri önceden yapılan bir pilot çalışmayla belirlenmiştir (n=40). SONUÇ: Yatay düzlemde deney grubu kontrol grubuna göre tüm kelimeleri yukarı-sağa, pozitif kelimeleri yukarı, negatif kelimeleri sağa, pozitif-uyarıcılığı yüksek kelimeleri yukarı yerleştirmiştir. Dikey düzlemde ise deney grubu kontrol grubuna göre pozitif kelimeleri yukarı-sola, negatif kelimeleri yukarı, uyarıcılığı yüksek kelimeleri yukarı, uyarıcılığı düşük kelimeleri yukarı-sola, pozitif-uyarıcılığı düşük kelimeleri yukarı-sola, negatif-uyarıcılığı düşük kelimeleri yukarı yerleştirmiştir. Kelimelerin değerlik ve uyarıcılık düzeylerine göre yerleşiminde anlamlı fark bulunmamıştır. Ortalamalar karşılaştırıldığında kontrol grubu dikey düzlemde kelimeleri daha yukarı-sağa, yatay düzlemde aşağı-sağa konumlandırmıştır. TARTIŞMA: Hasta ve sağlıklı gruplar karşılaştırıldığında kelime yerleştirme koordinatları yatay ve dikey düzlem arasında fark gösterdiği gibi sağ-sol ve aşağı-yukarı yönler açısından da farklılık göstermektedir.

Atıf: Özdoğru, A. A., Kaya Yertutanol, F. D., Kocapehlivan, E. ve Kement, A. B. (2021, Mayıs 26). Sağlıklı bireyler ve depresyon hastalarında bedenlenmiş biliş [Poster sunumu]. 24. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi, Çevrimiçi. http://sosyalpsikiyatrikongresi.org/