UPPK 2023 B

60-72 Aylık Çocukların Duygu Düzenleme ve Sosyal Becerileri Üzerinde Altı Oturumluk Bir Eğitim Uygulamasının Etkisi

Sevda Çekim ve Asil Ali Özdoğru

Erken çocukluk dönemindeki duygusal ve sosyal gelişim, ergenlik ve yetişkinlik dönemine de yansıyan etkileri nedeniyle yaşam boyu gelişimsel çıktılara sahiptir. Bu dönem, duygu düzenleme ve sosyal becerilerin gelişiminde önemli role sahip bir gelişim evresidir (Harrington vd., 2020). Bu araştırma çalışmasında altı oturumluk bir duygu düzenleme eğitimi programının 60-72 aylık çocukların duygu düzenleme ve sosyal becerilerinin gelişimindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yarı deneysel desen kullanılan bu araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 Eğitim-Öğretim Yılında Batman il merkezinde bulunan Milli Eğitime bağlı bağımsız bir anaokuluna devam etmekte olan yaş ortalamaları 66,27 ay (SS=3,61) olan otuz çocuk oluşturmaktadır. Deney grubunda yedi kız sekiz erkek toplam 15 çocuk, kontrol grubunda ise altı kız dokuz erkek olmak üzere toplam 15 çocuk yer almıştır. Deney grubunda yer alan çocuklara haftada bir 90 ila 120 dakikalık grup oturumundan oluşan altı haftalık bir eğitim programı uygulanırken kontrol grubundaki çocuklara uygulanmamıştır. Her iki grup ön test ve son test aşamalarında öğretmenleri tarafından Duygu Düzenleme Ölçeği (Batum ve Yağmurlu, 2007) ve Okul Öncesi Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği (Ömeroğlu vd., 2014) ile değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri için Shapiro-Wilk Normallik Testi, Ki-Kare Testi, Mann-Whitney U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre duygu eğitimi uygulanan deney grubundaki çocukların sosyal beceri ve duygu düzenleme becerileri son test puanları kontrol grubundaki çocukların puanlarından istatistiksel olarak anlamlı seviyede daha yüksek bulunmuştur. Deney grubundaki çocukların ön test ve son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı seviyede farklılık bulunmuştur. Çalışmanın bulguları, uygulanan program içeriği ve uygulama koşulları ile kavramsal ve yöntemsel konular üzerinden tartışılmıştır.

Atıf: Çekim, S. ve Özdoğru, A. A. (2023, Mart 10-12). 60-72 aylık çocukların duygu düzenleme ve sosyal becerileri üzerinde altı oturumluk bir eğitim uygulamasının etkisi [Sözlü bildiri sunumu]. 5. Uluslararası Pozitif Psikoloji Kongresi, İstanbul, Türkiye. https://ppcongress.com/

UPPK 2023 A

İstismar Mağduru Çocuğu Olan Annelerde Ebeveynlik Tutumu ve Travma Sonrası Gelişim

Nagihan Aluç ve Asil Ali Özdoğru

Çocuk istismarı sadece çocuklar için değil ebeveynler için de travmatik nitelikte bir yaşam olayıdır. Çocuğu istismara uğrayan ebeveynler kayıp ve yas deneyimleri ile travma sonrası stres belirtileri gibi tepkiler geliştirebilmektedir. Travmatik olayların ardından bireylerde sadece ruhsal zorluklar değil travma sonrası büyüme ve gelişim de gözlenebilmektedir. Travma sonrası gelişim, stresli olaylar ile mücadele etme sonucunda kişide ortaya çıkan pozitif psikolojik değişimler şeklinde tanımlanmaktadır (Tedeschi ve Calhoun, 2004). Travma sonrası gelişim deneyimlerinde kişide yaşanan olaydan fayda alma, kişisel kaynakların değerlendirilmesi, uyum sağlama becerisinin gelişmesi gibi olumlu değişimler görülmektedir. Anne babaların travma sonrası gelişimleri birçok etmenle ilişkili olabilmektedir (Dirik ve Ayas, 2018; Li vd. 2012). Alanyazında yer alan çalışmalarda çocuk istismarıyla ilgili olarak daha çok çocukların travma sonrası gelişimleri ele alınırken ebeveynlerin travma sonrası gelişimini inceleyen çalışmaların sayıca az olduğu görülmüştür. Bu çalışmada çocuğu istismara uğrayan annelerin travmatik nitelikteki bu yaşantının ardından gösterdikleri travma sonrası gelişim ve ebeveynlik tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Çalışma ilişkisel tarama modelinde olup kesitsel bir araştırmadır. Çalışma grubunda çocuğu anne dışında bir kişi tarafından istismar mağduru olan, Kocaeli İlindeki Sosyal Hizmet birimlerine durumu bildirilen ve değerlendirmesi yapılan çocukların anneleri yer almaktadır. Araştırmaya katılan 80 anneye demografik bilgi formu, Anababalık Stilleri ve Boyutları Ölçeği Kısa Formu ve Travma Sonrası Gelişim Ölçeği yüz yüze bir şekilde uygulanmıştır. Elde edilen verilerle yapılan analizlerde demokratik ebeveyn tutumu ile travma sonrası gelişim arasında pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Demokratik ebeveyn tutumu, travma sonrası gelişimin alt boyutları olan başkalarıyla ilişkilerde değişiklik, hayat felsefesinde değişiklik ve kendini anlamadaki değişiklik ile de anlamlı bir ilişkiye sahiptir. Otoriter ve izin verici ebeveyn tutumları ile travma sonrası gelişim arasında anlamlı bir ilişki görülmemiştir. Çocukların uğradığı istismar sonrasında ebeveynlerdeki etkinin anlaşılması çocuğa ve aileye sağlanan destekle ilgili olması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Araştırmanın bulguları ilgili alanyazın temelinde tartışılarak sonuçlar, kısıtlılık ve yapılacak çalışmalara öneriler sunulmuştur.

Atıf: Aluç, N. ve Özdoğru, A. A. (2023, Mart 10-12). İstismar mağduru çocuğu olan annelerde ebeveynlik tutumu ve travma sonrası gelişim [Sözlü bildiri sunumu]. 5. Uluslararası Pozitif Psikoloji Kongresi, İstanbul, Türkiye. https://ppcongress.com/

GSOA Sekme

Sekme Oyunu

Asil Ali Özdoğru

Sekme Oyunu, çocuk ve ergenler tarafından Anadolu’nun farklı yörelerinde oynanan araçlı ve kurallı bir geleneksel çocuk oyunudur. Doğal oyuncaklardan çomak (tahta, sopa, değnek) kullanılarak oyunun adında yer alan sekme hareketinin yaptırıldığı oyun, gruplar hâlinde ve açık alanda oynanmaktadır.

Oyunun tarihiyle ilgili net bir bilgi tespit edilemese de Sekme Oyunu’nun doğal araçlarla oynanan basit ve kolay bir oyun olması eski bir oyun olduğunu göstermektedir. Oyun malzemesi ve oynanış biçimiyle benzer bir oyun olan Çelik Çomak Oyunu, Kaşgarlı Mahmut’un hazırladığı Dîvânu Lugâti’t-Türk adlı eserde bahsi geçen en az bin yıllık bir oyundur (Yıldırım, 2010). Sekme Oyunu’nun da benzer bir geçmiş ve gelişime sahip olabileceği düşünülebilir. ...

Atıf: Özdogru, A. A. (2023). Sekme oyunu. Geleneksel sporlar ve oyunlar ansiklopedisi. https://encyclopedia.worldethnosport.org/spor-detay/sekme-oyunu

GSOA Sapankaya

Sapankaya Oyunu

Asil Ali Özdoğru

Sapankaya Oyunu, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde çocuk ve ergenler tarafından oynanan araçlı ve kurallı bir geleneksel çocuk oyunudur. Oyun, el yapımı oyuncaklardan sapanın bir türü olan ve oyuna adını veren sapankaya kullanılarak gruplar hâlinde ve açık alanda oynanmaktadır.

Oyunun tarihine dair çok bir bilgi bulunmasa da oyun malzemesinin basit, geleneksel ve yaygın bir oyun aracı olması eski bir oyun olduğunun işaretidir. Farklı ad ve türleri olan sapan, savaş ve avcılıkta da kullanılan insanlık tarihi kadar eski bir oyuncaktır (Sarbay, 2022: 14). Türkiye’de 1990’lı yıllara kadar çocukların oyunlarında önemli bir yer tutan sapan, Dîvânu Lugâti’t-Türk ve Dede Korkut Hikâyelerinde yer almaktadır (Tokuz, 2011: 111). Kaşgarlı Mahmut’un hazırladığı Dîvânu Lugâti’t-Türk’te adı tawran ve tış olarak geçen sapan, Dede Korkut Hikâyelerinden “Salur Kazan’ın Evi Yağmalandığı Boyunu Beyan Eder” adlı öyküde Karaçuk Çoban’ın sapanını kullanması ve düşman askerlerini yenmesi şeklinde anlatılmaktadır. ...

Atıf: Özdogru, A. A. (2023). Sapankaya oyunu. Geleneksel sporlar ve oyunlar ansiklopedisi. https://encyclopedia.worldethnosport.org/spor-detay/sapankaya-oyunu