Mizah Duygusu Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması: Dilsel Eşdeğerlik, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması
Arınç Çiper Kaynar ve Asil Ali Özdoğru
Amaç: Mizah duygusu, bireyin çevresindeki olay ve durumların komik yönünü görebilme, algılayabilme ve mizah üretebilme yeteneğini içeren ve bilişsel, duygusal ve sosyal bileşenleri olan çok boyutlu bir kişilik özelliğidir. Yapılan çalışmalarda mizah duygusunun bilişsel süreçler, duygusal zekâ, sosyal yetkinlik, stresle başa çıkma gibi bir dizi psikolojik özellikle ilişkili olduğu kadar kalp sağlığı ve bağışıklık sistemi gibi biyolojik özelliklerle de ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise mizah duygusunda bireysel farklılıkları ölçmek için Sven Svebak tarafından 1970’lerde geliştirilip 2015’te kısaltılıp revize edilen Mizah Duygusu Ölçeği (Sense of Humor Questionnaire [SHQ-6-R]) İngilizce’den Türkçe’ye uyarlanmıştır. Ölçeğin Türkçe uyarlama çalışması kapsamında dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları yapılmıştır.
Yöntem: Çalışmanın çeviri aşamasında her iki dile hâkim bireyler ile geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Dilsel eşdeğerlik çalışması her iki dilde de anketi dört hafta ara ile yanıtlayan ve orta üzeri seviyede İngilizce bilgisi olduğunu beyan eden 46 yetişkin katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Güvenirlik ve geçerlik çalışmalarında ise test-tekrar test için dört hafta ara ile her iki formu da eksiksiz şekilde tamamlayan 154 katılımcı ile tüm ölçekleri tamamlayan 211 katılımcının yanıtları analize dâhil edilmiştir. Örneklemi teşkil eden 211 katılımcının %65’i kadın, yaş aralığı 19 ila 61 ve yaş ortalaması 30,64’dür (SS=11,12). Katılımcılara çevrimiçi formlarda altı maddelik Mizah Duygusu Ölçeği (MDÖ-6-R) ile birlikte demografik bilgi formu, Çok Boyutlu Mizah Duygusu Ölçeği, Durumluk Mizah Tepkisi Ölçeği ve Mizah Yoluyla Başa Çıkma Ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Dilsel eşdeğerlik çalışmasında elde edilen verilerle yapılan ortalama farkı ve korelasyon analizleriyle her iki dildeki ölçek formunun maddeleri arasında anlamlı benzerlik ve pozitif ilişki olduğu saptanmıştır. Ölçeğin güvenirlik ve geçerlik çalışmalarından elde edilen bulgular doğrultusunda ölçeğin orijinal formuna benzer bir şekilde ikişer maddeden oluşan ve toplam varyansın %70’ini açıklayan üç alt boyuta sahip olduğu görülmüştür. Ölçek toplam ve alt boyut puanlarının diğer mizah duygusu ölçekleri ile pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu ve yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve gelir seviyesi gibi sosyodemografik değişkenlerle ilişkili olmadığı saptanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları toplam ölçek için 0,64; bilişsel alt boyut için 0,41; duygusal alt boyut için 0,62; sosyal alt boyut için de 0,37 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin madde-toplam korelasyonları 0,16 ila 0,55 arasında değişirken test-tekrar test güvenirlik katsayısı ise 0,69 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışma ile Türkçe’ye uyarlanan Mizah Duygusu Ölçeği’nin yetişkinlerin mizah duygusu özelliklerini değerlendirmede güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu söylenebilir. MDÖ-6-R, genel bir mizah duygusu puanının yanı sıra ikişer maddeden oluşan bilişsel, duygusal ve sosyal boyutlarda alt puanlar sağlamaktadır. Ölçek puanlarının diğer mizah duygusu ölçekleriyle ilişkili olması ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisiz olması alanyazındaki bulgularla tutarlılık arz etmektedir. Kısa formlu bu ölçek, mizah duygusu ile kişilik özellikleri, fiziksel ve ruhsal sağlık, iyi oluş ve diğer psikososyal değişkenler arasındaki ilişkiler hakkında yapılan küçük veya büyük ölçekli araştırmalarda kullanılabileceği gibi bireysel veya grupla yapılan psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında kolayca değerlendirilebilir.
Atıf: Çiper Kaynar, A. ve Özdoğru, A. A. (2019, Ekim 24-27). Mizah Duygusu Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışması [Sözlü bildiri sunumu]. 21. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Antalya, Türkiye. https://2019.pdrkongreleri.org/
Arınç Çiper Kaynar ve Asil Ali Özdoğru
Amaç: Mizah duygusu, bireyin çevresindeki olay ve durumların komik yönünü görebilme, algılayabilme ve mizah üretebilme yeteneğini içeren ve bilişsel, duygusal ve sosyal bileşenleri olan çok boyutlu bir kişilik özelliğidir. Yapılan çalışmalarda mizah duygusunun bilişsel süreçler, duygusal zekâ, sosyal yetkinlik, stresle başa çıkma gibi bir dizi psikolojik özellikle ilişkili olduğu kadar kalp sağlığı ve bağışıklık sistemi gibi biyolojik özelliklerle de ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise mizah duygusunda bireysel farklılıkları ölçmek için Sven Svebak tarafından 1970’lerde geliştirilip 2015’te kısaltılıp revize edilen Mizah Duygusu Ölçeği (Sense of Humor Questionnaire [SHQ-6-R]) İngilizce’den Türkçe’ye uyarlanmıştır. Ölçeğin Türkçe uyarlama çalışması kapsamında dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları yapılmıştır.
Yöntem: Çalışmanın çeviri aşamasında her iki dile hâkim bireyler ile geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Dilsel eşdeğerlik çalışması her iki dilde de anketi dört hafta ara ile yanıtlayan ve orta üzeri seviyede İngilizce bilgisi olduğunu beyan eden 46 yetişkin katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Güvenirlik ve geçerlik çalışmalarında ise test-tekrar test için dört hafta ara ile her iki formu da eksiksiz şekilde tamamlayan 154 katılımcı ile tüm ölçekleri tamamlayan 211 katılımcının yanıtları analize dâhil edilmiştir. Örneklemi teşkil eden 211 katılımcının %65’i kadın, yaş aralığı 19 ila 61 ve yaş ortalaması 30,64’dür (SS=11,12). Katılımcılara çevrimiçi formlarda altı maddelik Mizah Duygusu Ölçeği (MDÖ-6-R) ile birlikte demografik bilgi formu, Çok Boyutlu Mizah Duygusu Ölçeği, Durumluk Mizah Tepkisi Ölçeği ve Mizah Yoluyla Başa Çıkma Ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Dilsel eşdeğerlik çalışmasında elde edilen verilerle yapılan ortalama farkı ve korelasyon analizleriyle her iki dildeki ölçek formunun maddeleri arasında anlamlı benzerlik ve pozitif ilişki olduğu saptanmıştır. Ölçeğin güvenirlik ve geçerlik çalışmalarından elde edilen bulgular doğrultusunda ölçeğin orijinal formuna benzer bir şekilde ikişer maddeden oluşan ve toplam varyansın %70’ini açıklayan üç alt boyuta sahip olduğu görülmüştür. Ölçek toplam ve alt boyut puanlarının diğer mizah duygusu ölçekleri ile pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu ve yaş, cinsiyet, eğitim durumu ve gelir seviyesi gibi sosyodemografik değişkenlerle ilişkili olmadığı saptanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları toplam ölçek için 0,64; bilişsel alt boyut için 0,41; duygusal alt boyut için 0,62; sosyal alt boyut için de 0,37 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin madde-toplam korelasyonları 0,16 ila 0,55 arasında değişirken test-tekrar test güvenirlik katsayısı ise 0,69 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışma ile Türkçe’ye uyarlanan Mizah Duygusu Ölçeği’nin yetişkinlerin mizah duygusu özelliklerini değerlendirmede güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu söylenebilir. MDÖ-6-R, genel bir mizah duygusu puanının yanı sıra ikişer maddeden oluşan bilişsel, duygusal ve sosyal boyutlarda alt puanlar sağlamaktadır. Ölçek puanlarının diğer mizah duygusu ölçekleriyle ilişkili olması ve sosyodemografik özelliklerle ilişkisiz olması alanyazındaki bulgularla tutarlılık arz etmektedir. Kısa formlu bu ölçek, mizah duygusu ile kişilik özellikleri, fiziksel ve ruhsal sağlık, iyi oluş ve diğer psikososyal değişkenler arasındaki ilişkiler hakkında yapılan küçük veya büyük ölçekli araştırmalarda kullanılabileceği gibi bireysel veya grupla yapılan psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında kolayca değerlendirilebilir.
Atıf: Çiper Kaynar, A. ve Özdoğru, A. A. (2019, Ekim 24-27). Mizah Duygusu Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışması [Sözlü bildiri sunumu]. 21. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Antalya, Türkiye. https://2019.pdrkongreleri.org/
Turkish Adaptation of Sense of Humor Questionnaire: Transliteral Equivalence, Reliability and Validity Study
Problem: Sense of humor is a multidimensional personality trait with cognitive, affective, and social components that includes the ability to see and perceive humorous aspects of events and situations and to produce humor. Previous studies showed that sense of humor is associated with a number of psychological characteristics such as cognitive processes, emotional intelligence, social competence, and coping with stress, as well as, biological characteristics such as cardiac health and immune system. In this study, Sense of Humor Questionnaire (SHQ-6-R), which is developed by Sven Svebak in the 1970s and shortened with the last revision in 2015 to measure individual differences in sense of humor was adapted from English to Turkish. Method: Back-translation method with individuals who were fluent in both languages was used for the translation phase of the study. Linguistic equivalence study was conducted with a sample of 46 participants who reported having upper-intermediate or higher level of English proficiency and completed the questionnaire with four-week intervals in both languages. For reliability and validity studies, the responses of 154 participants who completed both forms for test-retest analysis in four-week intervals and the responses of 211 participants who completed all the scales were used. Of the 211 participants, 65% were women, the mean age range was 19 to 61, and the mean age was 30.64 (SD=11.12). The translated six item Sense of Humor Questionnaire (MDÖ-6-R), demographic information form, Multidimensional Sense of Humor Scale, Situational Humor Response Scale, and Coping Humor Scale were administered to the participants through online forms. Findings: In the linguistic equivalence study, positive correlations and significant similarities were found between the scale items in both languages. Reliability and validity studies revealed that the scale, as in the original scale, had three dimensions that consisted of two items each and explained 70% of the total variance. Total scale and subscale scores were positively and significantly correlated with other measures of sense of humor and were not correlated with sociodemographic variables such as age, gender, and levels of education and income. Cronbach's Alpha reliability coefficient of the total scale was 0.64, and for the cognitive subscale 0.41, affective subscale 0.62, social subscale 0.37. Item-total correlation coefficients ranged from 0.16 to 0.55, whereas test-retest correlation coefficient was 0.69. Results: As a result of this adaptation study of Sense of Humor Questionnaire into Turkish, the scale can be considered as a reliable and valid measurement tool to assess adults’ traits of sense of humor. MDÖ-6-R provides an overall sense of humor score as well as scores for cognitive, affective, and social subscales, two items each. In accordance with the findings in the literature, the scale scores were correlated with other sense of humor scales and were not related to sociodemographic characteristics. The scale with its short form can easily be used not only in small or large-scale studies to investigate relationships between sense of humor and personality dimensions, physical and mental health, psychological well-being, and other psychosocial variables, but also in individual or group counseling and guidance applications.
Citation: Çiper Kaynar, A., & Özdoğru, A. A. (2019, October 24-27). Turkish adaptation of Sense of Humor Questionnaire: Transliteral equivalence, reliability and validity study [Oral paper presentation]. 21st International Congress on Psychological Counseling and Guidance, Antalya, Turkey. https://2019.pdrkongreleri.org/
Problem: Sense of humor is a multidimensional personality trait with cognitive, affective, and social components that includes the ability to see and perceive humorous aspects of events and situations and to produce humor. Previous studies showed that sense of humor is associated with a number of psychological characteristics such as cognitive processes, emotional intelligence, social competence, and coping with stress, as well as, biological characteristics such as cardiac health and immune system. In this study, Sense of Humor Questionnaire (SHQ-6-R), which is developed by Sven Svebak in the 1970s and shortened with the last revision in 2015 to measure individual differences in sense of humor was adapted from English to Turkish. Method: Back-translation method with individuals who were fluent in both languages was used for the translation phase of the study. Linguistic equivalence study was conducted with a sample of 46 participants who reported having upper-intermediate or higher level of English proficiency and completed the questionnaire with four-week intervals in both languages. For reliability and validity studies, the responses of 154 participants who completed both forms for test-retest analysis in four-week intervals and the responses of 211 participants who completed all the scales were used. Of the 211 participants, 65% were women, the mean age range was 19 to 61, and the mean age was 30.64 (SD=11.12). The translated six item Sense of Humor Questionnaire (MDÖ-6-R), demographic information form, Multidimensional Sense of Humor Scale, Situational Humor Response Scale, and Coping Humor Scale were administered to the participants through online forms. Findings: In the linguistic equivalence study, positive correlations and significant similarities were found between the scale items in both languages. Reliability and validity studies revealed that the scale, as in the original scale, had three dimensions that consisted of two items each and explained 70% of the total variance. Total scale and subscale scores were positively and significantly correlated with other measures of sense of humor and were not correlated with sociodemographic variables such as age, gender, and levels of education and income. Cronbach's Alpha reliability coefficient of the total scale was 0.64, and for the cognitive subscale 0.41, affective subscale 0.62, social subscale 0.37. Item-total correlation coefficients ranged from 0.16 to 0.55, whereas test-retest correlation coefficient was 0.69. Results: As a result of this adaptation study of Sense of Humor Questionnaire into Turkish, the scale can be considered as a reliable and valid measurement tool to assess adults’ traits of sense of humor. MDÖ-6-R provides an overall sense of humor score as well as scores for cognitive, affective, and social subscales, two items each. In accordance with the findings in the literature, the scale scores were correlated with other sense of humor scales and were not related to sociodemographic characteristics. The scale with its short form can easily be used not only in small or large-scale studies to investigate relationships between sense of humor and personality dimensions, physical and mental health, psychological well-being, and other psychosocial variables, but also in individual or group counseling and guidance applications.
Citation: Çiper Kaynar, A., & Özdoğru, A. A. (2019, October 24-27). Turkish adaptation of Sense of Humor Questionnaire: Transliteral equivalence, reliability and validity study [Oral paper presentation]. 21st International Congress on Psychological Counseling and Guidance, Antalya, Turkey. https://2019.pdrkongreleri.org/
No comments:
Post a Comment